Extreme Weersomstandigheden

2. Storm en zware windstoten

Nederland ligt in een stormgevoelig gebied. Herfst- en winterstormen kunnen windsnelheden van meer dan 100 km/u bereiken.

Voor de storm

• Tuinmeubels: zet binnen of maak stevig vast
• Fietsen: leg plat of zet in schuur
• Auto: parkeer niet onder bomen of bij bouwsteigers
• Vuilnisbakken: zet binnen of maak vast
• Rolluiken: sluit of zet in gesloten stand
• Dakpannen: controleer regelmatig op losse pannen
• Bomen: laat risicovolle bomen regelmatig snoeien

Tijdens de storm

• Blijf binnen: vermijd naar buiten gaan tijdens piek
• Weg van ramen: rondvliegende voorwerpen kunnen ramen breken
• Niet de weg op: hogere voertuigen en aanhangers zijn extra kwetsbaar
• Pas op voor hoogwater: storm kan stormvloed veroorzaken aan de kust

Na de storm

• Inspecteer je woning op schade
• Let op voor hangende takken en losliggende leidingen
• Documenteer schade met foto's voor verzekering
• Ruim pas op als het veilig is

3. Hittegolf en extreme warmte

Het RIVM waarschuwt dat hittegolven een serieus gezondheidsrisico vormen. In 2019 waren er naar schatting 2.900 extra sterfgevallen door hitte in Nederland.

Definitie hittegolf

Officiële definitie KNMI: minimaal 5 opeenvolgende dagen van 25°C+, waarvan minimaal 3 dagen 30°C+.

Voorbereiding

• Ventilator: op batterijen als back-up bij stroomuitval
• Zonwering: rolluiken, screens of folie voor ramen
• Koelelementen: vries er een paar in voor je lichaam te koelen
• Water: extra voorraad, minstens 3 liter per persoon per dag

Tijdens een hittegolf

• Drink veel: 2-3 liter per dag, niet wachten op dorst
• Vermijd alcohol en cafeïne: deze drogen uit
• Blijf binnen tijdens piek: tussen 12:00-16:00
• Koel je lichaam: koude douche, natte handdoek, koelelementen op polsen/nek
• Eet licht: salades, fruit, veel vocht
• Houd gordijnen dicht: aan de zonkant
• Ventileer 's nachts: koele lucht binnenlaten

Gevaren herkennen

4. Strenge vorst en ijzel

Strenge vorst (onder -10°C) en ijzel kunnen grote impact hebben op het dagelijks leven en vormen gezondheidsrisico's.

Voorbereiding op winter

• Leidingen: isoleer waterleidingen in onverwarmde ruimtes
• Buitenkraan: sluit de hoofdkraan af en laat leeglopen
• CV-ketel: laat onderhouden voor de winter
• Strooizout: voorraad voor stoep en oprit
• Warme kleding: wanten, muts, thermisch ondergoed
• Alternatieve verwarming: gasverwarmer (alleen buiten!) of extra dekens

Tijdens strenge vorst

• Verwarming aan: houd minimaal 15°C in huis tegen bevriezing leidingen
• Kleed je warm: meerdere lagen, bedek hoofd en extremiteiten
• Check op anderen: kijk naar alleenstaande ouderen in de buurt
• Auto: ontdooivloeistof, ijs krabben, voorzichtig rijden

Bevroren leidingen

Als je vermoedt dat leidingen bevroren zijn:

• Sluit de hoofdkraan af
• Ontdooi langzaam met een föhn (niet met open vlam!)
• Bel een loodgieter bij twijfel of lekkage

Ijzel

• Blijf binnen als het niet nodig is om te reizen
• Strooi zout of zand op je stoep en oprit
• Loop voorzichtig: kleine pasjes, armen vrij voor balans
• Fiets niet: ijzel is onvoorspelbaar
• Auto: alleen rijden als absoluut noodzakelijk, lage snelheid

5. Overstroming en wateroverlast

Nederland is een laaggelegen land waar water altijd een risico vormt. Overstroomik.nl toont het risico voor jouw locatie.

Soorten wateroverlast

• Rivieroverstroming: langzaam stijgend water, dagen waarschuwingstijd
• Stormvloed: zee dringt het land binnen, uren waarschuwingstijd
• Wolkbreuk/plensbuien: lokaal, snel, weinig waarschuwingstijd
• Hoog grondwater: vochtige kelders, funderingsproblemen

Voorbereiding

• Ken je risico: check overstroomik.nl voor je adres
• Zandzakken: weet waar je ze kunt halen bij de gemeente
• Waterpomp: voor kelder of kruipruimte
• Waardevolle spullen: berg niet in kelder of op begane grond
• Belangrijke documenten: bewaar op hoogte of waterdicht

Bij dreigende overstroming

1. Volg instructies van de overheid
2. Vul badkuip en emmers met schoon drinkwater
3. Breng waardevolle spullen naar boven
4. Zet gas en elektriciteit uit (als instructie komt)
5. Evacueer als dat wordt geadviseerd - wacht niet te lang

Tijdens overstroming

• Niet door stromend water rijden/lopen: 30 cm kan je meesleuren
• Raak geen elektrische apparaten aan die in contact zijn met water
• Drink geen kraanwater tenzij de gemeente het goedkeurt
• Blijf boven: ga naar hogere verdieping, niet naar kelder

6. Onweer en bliksem

Nederland heeft gemiddeld 25-40 onweersdagen per jaar. Bliksem is gevaarlijk maar met de juiste voorzorgsmaatregelen goed te overleven.

Veilig binnen

• Blijf binnen tijdens onweer
• Sluit ramen en deuren
• Trek stekkers uit van gevoelige apparatuur (of gebruik overspanningsbeveiliging)
• Vermijd telefoneren met vaste telefoon (VoIP/mobiel is veilig)
• Niet douchen of baden tijdens zwaar onweer (metalen leidingen)

Als je buiten bent

• Zoek beschutting: auto, gebouw (geen bushokje)
• Weg van bomen: vooral alleenstaande hoge bomen
• Weg van water: verlaat zwembad, meer, strand
• Weg van metaal: fietsen, hekken, golfclubs
• Geen schuilen in/tegen auto is wél veilig (Faraday-kooi effect)
• In open veld: hurk met voeten bij elkaar (minimale grondcontact)

Na blikseminslag

• Controleer op gewonden - slachtoffers van bliksem zijn veilig aan te raken
• Start reanimatie bij bewusteloosheid en geen ademhaling
• Bel 112
• Check je woning op brandjes of schade

7. Weer-specifiek noodpakket

Afhankelijk van het seizoen en de risico's in jouw omgeving, voeg je items toe aan je basisnoodpakket.

Hitte-pakket (zomer)

• Extra water (3+ liter per persoon per dag)
• Ventilator op batterijen
• Koelelementen
• Zonnebrand (hoge factor)
• Zonnebril en hoed
• Elektrolyten/ORS
• Lichtegewicht, lichtgekleurde kleding

Vorst-pakket (winter)

• Extra warme kleding en dekens
• Thermisch ondergoed
• Handwarmers (chemisch of herbruikbaar)
• Extra gasflessen voor kooktoestel
• Strooizout
• IJskrabber en ontdooispray
• Vorstbestendige zaklamp (lithium batterijen)

Storm-pakket (herfst/winter)

• Extra batterijen en powerbanks
• Ducttape voor noodreparaties
• Plastic folie (voor kapotte ramen)
• Touw en sjorbanden
• Zaklamp en radio op batterijen

Water-pakket

• Waterdichte zakken/containers
• Rubberlaarzen of waadpak
• Pomp voor kelder
• Documenten waterdicht verpakt
• Drinkwater (kraanwater kan besmet raken)

8. Kwetsbare groepen

Sommige mensen lopen meer risico bij extreem weer. Het RIVM noemt de volgende kwetsbare groepen:

Extra kwetsbaar bij hitte

• Ouderen (65+)
• Baby's en jonge kinderen
• Mensen met hart- of longaandoeningen
• Mensen met overgewicht
• Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken
• Mensen die buiten werken

Extra kwetsbaar bij kou

• Ouderen
• Baby's en jonge kinderen
• Mensen met slechte doorbloeding
• Daklozen
• Mensen met beperkte mobiliteit

Wat kun jij doen?

• Check regelmatig bij kwetsbare buren
• Bied hulp aan bij boodschappen doen
• Zorg dat ze geïnformeerd zijn over weerwaarschuwingen
• Help met praktische zaken (ramen dicht, gordijnen sluiten)